رئیس جمهور که پیشتر احیای توافق‌نامه هسته‌ای را به عنوان یکی از اهداف اصلی دولتش در ۱۰۰ روزه پایانی عنوان کرده، شامگاه شنبه و در دیدار با جمعی از مسئولان وزارت بهداشت در این باره مدعی شد: «تقریباً همه تحریم‌های اصلی و اصولی برطرف شده و مذاکرات برای برخی جزئیات ادامه دارد». روحانی چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت نیز در جلسه دولت گفته بود: «از نظر من تحریم‌ها شکسته شده است».

پالس ضعف

چنین اظهاراتی از سوی روحانی در حالی مطرح می‌شود که پیشتر برخی کارشناسان گفته بودند مدل مواجهه دولت با مذاکرات غیرکارشناسی، عجولانه و انتخاباتی است و این رویه ممکن است باز هم به راه‌های زیادی برای فرار اروپا و آمریکا از عمل به تعهداتشان شده و ایران برای بار دوم از برجام متضرر شود. ناظران سیاسی معتقد هستند این‌گونه القای خوش‌بینی کاذب آن هم از سوی بالاترین مقام اجرایی کشورمان پالس ضعف به طرف مقابل داده و غرب را برای امتیازگیری بیشتر در مذاکرات هسته‌ای ترغیب می‌کند. سیدرضا میرابیان، سفیر سابق ایران در کویت در گفت‌وگو با قدس ضمن تأکید بر این نکته می‌گوید: واقعیت آن است که مذاکرات هسته‌ای آن‌گونه که در هشت سال گذشته ثابت شد چند پهلو و حساس است و درنتیجه احیای دوباره آن هم زمانبر خواهد بود. می‌گویند شیطان در جزئیات است. یعنی ممکن است بر سر کلیات توافقاتی صورت گرفته باشد، ولی اختلاف در جزئیات می‌تواند موجب تأخیر در روند کار شود. این تحلیلگر سیاسی معتقد است چنین سخنانی به طرف مقابل این‌گونه القا می‌کند که ایران به آنچه تاکنون به او پیشنهاد شده راضی است. از سوی دیگر طرف غربی این‌گونه برداشت می‌کند که تهران با مشکلاتی روبه‌رو شده و به همین دلیل است که خواستار رسیدن به توافق است و این نخستین پیامدهای منفی اظهارات نسنجیده است. میرابیان پیامد دیگر را بر حوزه داخلی دانسته و تشریح کرد: متأسفانه در هشت سال گذشته اقتصاد کشورمان به شدت به برجام گره خورد. چنین سخنانی بار دیگر اقتصاد را شرطی کرده و همه چیز را معطل می‌گذارد. از سوی دیگر این شتابزدگی سطح توقع مردم را بالا می‌برد و وقتی وعده‌ای تحقق پیدا نکند، اعتماد مردم به نظام کمرنگ می‌شود.

میدان دیپلماسی یا شوی انتخاباتی؟

محمد ایمانی دیگر تحلیلگر سیاسی هم با بیان اینکه هنوز هیچ اتفاقی در وین نیفتاده و از سوی دیگر موضوع راستی آزمایی برای تهران از اهمیت زیادی برخوردار است در انتقاد از شتابزدگی روحانی می‌نویسد: «یک مقام وزارت خارجه آمریکا به تازگی اذعان کرده تا این لحظه در مذاکرات، در مورد هیچ چیز توافقی صورت نگرفته و همچنان کارهای زیادی باقی مانده است. ما در مراحل پایانی مذاکرات قرار نداریم. ایران می‌داند چه کار باید بکند تا مذاکرات نتیجه دهد. ما همچنین می‌خواهیم پس از رسیدن به تفاهماتی در مورد برجام، در مورد تقویت (!) آن و موشک‌های بالستیک و مسائل منطقه هم گفت‌وگو کنیم». وی در ادامه آورده است: این ادبیات را مقایسه کنید با اظهارات آقای روحانی که گفت «به نظر من تحریم شکسته شده» و یا سخنان رئیس دفتر  او که می‌گوید: «با ارزیابی‌های انجام شده از مذاکرات می‌توان به دورنمای رفع تحریم‌ها امیدوار بود». واقعیت این است که در صورت کوتاهی دولت و صدور مجوز بازگشت بدون تضمین و تعهد آمریکا به برجام، قطعاً به فاصله چند روز تا چند هفته، شاهد تشدید تحریم‌ها خواهیم بود؛ با این تفاوت که در آن روز، آمریکا به عنوان عضو برجام، حتی در شورای امنیت هم طلبکار ما خواهد شد!

پس به نظر می‌رسد روحانی که واپسین روزهای دوران ریاست‌جمهوری خود را می‌گذراند، بی‌هیچ نشانی از تغییر رویه همچنان بر طی کردن همان مسیر پرخسارتی که در این سال‌ها پیموده است، اصرار دارد. وی همچنین در حالی دوباره از وعده ۱۰۰ روزه شکستن تحریم‌ها سخن گفت که نگاهی به مسیر نزدیک به هشت سال گذشته و شکست فاحش دولت تدبیر در رفع تحریم‌ها که دال مرکزی گفتمان روحانی در انتخابات سال ۹۲ و آغاز مذاکرات برجام بود، او و دولتش را در نازل‌ترین جایگاه ممکن در افکار عمومی برای طرح دوباره ادعاهایی نظیر پایان تحریم‌های آمریکا از مسیر دیپلماسی و میز مذاکره قرار داده است. این در حالی است که در این سال‌ها بارها کشورهای غربی به اعتماد دولت تدبیر و امید خیانت کردند،‌ اما به‌نظر می‌رسد عزمی ‌برای تغییر مسیر در دولت وجود ندارد.